به مناسبت روز جهانی بدون تبعیض
تبعیض آموزشی کم‌تر با ایجاد عدالت بیشتر در امر آموزش
اعلامیه حقوق کودکان سازمان ملل متحد، کودکان را در برابر تبعیض حمایت می‌کند، اما همچنان بسیاری از کودکان و جوانان، اقلیت‌های قومی و در حاشیه هنوز با محرومیت‌های اجتماعی و آموزشی روبرو هستند. این محرومیت در مناطق و شرایط مختلف شکل‌های مختلفی به خود می‌گیرد و حتی از نبود امکانات سخت افزاری مناسب در مناطق حاشیه‌ایی تا عدم حضور مددکار و روانشناس در فضای آموزش را شامل می‌شود که البته مدارس ان‌جی‌یویی سعی بر ایجاد فضای عاری از تبعیض را برای کودکان در نظر می‌گیرند، با این شرایط و با وجودی که در سیستم آموزشی کشور والدین کودک در بحث‌های سیاستگذاری گاه مشارکت خواهند داشت و در مواردی قابل استناد هم خواهد بود اما گاه در مناطق حاشیه‌ایی و محروم که اغلب، والدین از سواد کمی برخوردار هستند صلاحیت اظهار نظر را برای مدارس حتی مدارس ان‌جی‌یویی از دست می‌دهند و خیلی وقت‌ها روی آنها یک خط بطلانی کشیده می‌شود و گفته می‌شود اینها چون سواد کمی دارند یا بی‌سواد هستند در هیچ زمینه‌ای صلاحیت این را ندارد که مرجع قرار گیرند یا به آنها استناد شود، در صورتی که این نگاه هم به نوبه‌ی خود یکی از عوامل ایجاد تبعیض خواهد شد. البته درست است که اهم و فی الاهم داریم اما باز هم نمی‌توانیم هیچکدام از آنها را حذف کنیم و بگویم داریم در راستای عدالت آموزشی حرکت می‌کنیم.
تکتم معصومیان مسوول بخش آموزش موسسه یاریگران کودکان کار پویا از تنظیم محتوای آموزشی و با در نظر گرفتن مولفه‌های فرهنگی و هنجارهای اجتماعی می‌گوید که در واقع همگی باید در خدمت انسان (کودک) قرار گیرد و نه اینکه در خدمت آموزش باشد. همچنین در مورد این می‌گوید که : “در واقع ما در تنظیم محتوا، در امر عدالت آموزشی باید این را در نظر بگیریم که ما قرار نیست مطالبی را به بچه‌ها بدهیم که صرفا حافظه‌ی آنها را پر کند، باید آن آموزش‌ها کاملا جنبه‌ی کاربردی داشته باشد و کودکان بتوانند آموزش را وارد زندگی خود کنند. در واقع باید برای زندگی و از زندگی باشد، یعنی آموزش باید از زندگی بیاید و برای زندگی باشد. آموزشی که به کودکان می‌دهیم باید برای نیاز سنجی باشد که بر اساس نیاز کودک در جامعه است تا کارکرد خود را داشته باشد. در بحث عدالت اجتماعی به این موضوع اشاره می‌شود که ما باید حتما نیازهای جامعه‌ی آموزشی را ببینیم و مطالب کاربردی برای آن در نظر بگیریم.”
معصومیان از آیتم دیگر در بحث عدالت آموزشی می‌گوید که : “باید خانواده‌ها در فضای آموزشی ان‌جی‌یوها و بحث سیاست گزاری در این حوزه مشارکت داده شوند، یعنی از آنها سوال و نظر خواهی شود تا مثل یک حلقه‌ی مفقوده با آنها برخورد نشود، مخصوصا والدین کودکان ما که معمولا از سطح سواد کمی بر خوردار هستند و خیلی وقت‌ها روی آنها یک خط بطلانی کشیده می‌شود و گفته می‌شود اینها چون سواد کمی دارند یا بی‌سواد هستند در هیچ زمینه‌ای صلاحیت این را ندارد که مرجع قرار گیرند یا به آنها استناد شود، در صورتی که خانوداه، کودک، اجتماع و مدرسه رکن‌هایی هستند که در بحث عدالت آموزشی باید از آنها نظر خواهی شود، البته درست است که اهم و فی الاهم داریم اما باز هم نمی‌توانیم هیچکدام از آنها را حذف کنیم و بگویم داریم در راستای عدالت آموزشی حرکت می‌کنیم، همچنین از موارد دیگر در عدالت آموزشی کودکان موضوع برابری جنسیتی در دوره دبستان و پیش دبستانی بسیار مهم است از این لحاظ که دختر و پسر بتوانند در یک کلاس کنار هم بنشینند چون یک سری مهارت‌ها را از مشاهده‌ی دو جنسیت در کنار هم متوجه می‌شوند.
معصومیان حتی به عدالت در وجود سخت افزارهای مدارس مناطق مختلف هم اشاره می‌کند که: در راستای منافع کودک در پیمانامه حقوق کودک فقط سخت افزارهای مدرسه نیست که تجهیزشان به توسعه‌ی عدالت کمک کند، یکی از مواردی که در مدرسه‌ی مناطق محروم باید به آن اشاره کرد وجود یک ساختار حمایتی در مدرسه است، تحت عنوان کاری که مددکار اجتماعی در مدارس، مشخصا در مدارس ان‌جی‌یویی انجام می‌دهد. اگر بخواهیم یک قدم به بحث عدالت آموزشی نزدیک شویم از موارد مهمش وجود مددکار اجتماعی در مدرسه است و نقشی که مددکار اجتماعی در جهت تحقق عدالت آموزشی ایفا می‌کند، مددکار اجتماعی خیلی وقت‌ها با مداخلاتی که انجام می‌دهد، در شرایط مختلف مثلا کودک در خانه یا مدرسه، به حفظ بقای کودک در چرخه‌ی آموزش کمک می‌کند، وجود مددکار اجتماعی در فضای آموزشی برای کودک بسیار موثر است، حتی ما مواردی از کودک آزاری داشتیم که اگر مددکار اجتماعی پا به پای ما حرکت نمی‌کرد ما نمی‌توانستیم آموزش کودک را پیش ببریم.
