بیش‌فعالی
بیش‌فعالی (به معنی فعالیت بیشتر از حد نرمال) اختلالی است که باعث می‌شود مبتلایان به آن نسبت به دیگر افراد فعالیت بیش از اندازه داشته باشند و نتوانند روی مسایل به اندازه کافی تمرکز نمایند.
کودکان بیش‌فعال معمولا دارای این سه شاخص مهم رفتاری هستند؛
کم‌تمرکزی در عین هوش بالا،
فعالیت بدنی بیش از اندازه و مهار نشدنی،
شتاب و عجله در رفتار.
از جمله نشانه های دیگر بیش فعالی:
* مشکلات مربوط به مسائل گفتاری و اختلالات یادگیری
* تکرار اشتباه
بی‌توجهی و تکرار اشتباه از دیگر نشانه‌هاست. معمولا این کودکان در کارهای شخصی، درس و ارتباط با دیگران دچار تکرار در اشتباه می‌شوند.
* کم تمرکزی
این به معنی کم‌هوشی کودکان بیش فعال نیست؛ بلکه به عکس. انرژی نهفته در این کودکان باعث می‌شود آنها با نوعی پرش در رفتار مواجه شده و نتوانند فکرشان را برای انجام یک کار، متمرکز کنند. این کودکان به راحتی حواس‌شان پرت شده و حین انجام یک کار، روی کار یا حرکت دیگران یا آنچه در ذهن دارند منحرف می‌شوند. برای مثال، این حالت بیشتر در موقع درس خواندن آنها در منزل یا گوش کردن به درس در کلاس دیده می‌شود.
* گوش نمی‌کنند
سرکشی و عدم توجه به صحبت‌های بزرگ‌ترها از دیگر نشانه‌های بیش‌فعالی است. دعوا و قهر و مرافعه شیوه راه آوردن آنها نیست. باید به آنها زمان بدهید تا وقتی که آمادگی پذیرش داشتند، با آنها صحبت کنید. یادتان باشد این کودکان به‌راحتی سرلج افتاده و به بچه‌های حرف گوش‌نکن و عصبی‌کننده‌ای تبدیل می‌شوند.
* نیمه‌کاره رها می‌کنند
مشق‌های نصفه و نیمه، شیطنت حین نوشتن مشق و حتی رها کردن دانشگاه و تغییر رشته تحصیلی نشانه بیش‌فعالی است. تأکیدی بر انجام کار نداشته باشید. مطمئن باشید بعد از یک شیطنت کوتاه و چرخیدن در خانه دوباره برای انجام تکالیف، بازمی‌گردند.
* منظم نیستند
شلختگی از دیگر نشانه‌های آنهاست. به این دلیل که نمی‌توانند روی کارها تمرکز کرده و چند کار را همزمان و به طور کامل انجام دهند. بنابراین اگر قرار است مشق‌های‌شان را کامل کنند از جمع‌آوری وسایل‌شان معذورند!
* گم می‌کنند
اگر یک روز دیدید راه خانه را هم گم کردند، تعجب نکنید! کودکان بیش‌فعال توانایی عجیبی در گم کردن اشیا از دفتر، خودکار، پاک‌کن، مداد، تراش، اسباب‌بازی تا حتی لباس‌هایی مانند پلیور یا کاپشن دارند!
* جای دیگری می‌روند
این کودکان به راحتی حواس‌شان از اطراف پرت شده و به رویاهای خودشان پناه می‌برند. بنابراین اگر چند بار صدای‌شان کردید و جواب ندادند، با آنها دعوا نکنید. واقعا صدای‌تان را نمی‌شنوند.
* راحت فراموش می‌کنند
مشق‌شان را کامل نوشته‌اند. ورقه‌شان را امضا کرده‌اند. رضایت‌نامه از والدین برای گردش علمی دارند، اما همه آنها را جا گذاشته‌اند! درس را از حفظ هستند، اما در یک لحظه انگار اصلا چیزی نخوانده‌اند. به آنها مهلت بدهید، همه چیز یادشان می‌آید. دلیل این مساله نیز کم‌تمرکزی آنهاست.
* روی صندلی وول می‌خورند
این کودکان به معنای واقعی، آرام و قرار ندارند. حتی بعضی از آنها نمی‌توانند به مدت 10 دقیقه روی صندلی آرام بنشینند و دست و پای‌شان را تکان ندهند. با آنها دعوا نکنید. انرژی درونی آنها در حال فوران است .
با گذشت زمان چه اتفاقی می افتد؟
این اختلال با افزایش سن بهتر می‌شود ولی ممکن است در بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. در این صورت معمولا بیش‌فعالی تخفیف پیدا می‌کند ولی رفتارهای تکانشی، ضعف تمرکز و ریسک پذیری ممکن است بدتر شوند. این مسائل ممکن است با یادگیری، کار و نحوه ارتباط فرد با دیگران تداخل پیدا کنند. افسردگی، اضطراب، اعتماد به نفس پایین و سوءمصرف مواد در بزرگسالان مبتلا به ADHD شایع است.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی چقدر شایع است؟
به نظر میرسد که این اختلال در پسرها بیش از دخترها وجود داشته باشد.
حدود 3 تا 5 نفر از هر صد کودک دبستانی به ADHD مبتلا هستند.
بیش از دو نفر از هر سه کودک مبتلا به ADHD تا دوره نوجوانی همچنان علامت-دار باقی میمانند. این میزان در بزرگسالی به دو نفر از هر سه نفر می رسد.
*** ذکر این نکته اهمیت دارد که درمان و تشخیص بیش فعالی توسط متخصصین روانپزشک ، گفتاردرمان و روانشناس و ارائه ی تمرینات توسط آنها صورت می‌پذیرد.
نویسنده: طیبه فقیهی کارشناس گفتاردرمانی
منابع:کانال گفتاردرمانی ایران
